In oktober 2020 was ik één van de sprekers tijdens de Selfmade Summit. In aanloop naar mijn verhaal op dit podium werd ik geïnterviewd door RTLZ. Het hele artikel vind je hier.

Ze wordt weleens omschreven als vrouwenrechtenactivist. Ondernemer Lotte Rensen (33) vindt het wel een passende omschrijving voor wat ze doet. Opkomen voor vrouwen op de werkvloer, omdat ze niet gelijk behandeld worden vanwege hun vrouw zijn, kleur of geaardheid. “Dit is mijn nalatenschap.”

Een loonkloof, kolven in het kopieerhok of een baas die steeds naar je borsten staart. Ongelijkheid, discriminatie en intimidatie zijn aan de orde van de dag op de werkvloer, weten Rensen en haar achterban. Bijna tien jaar geleden startte ze Ambitieuze Meisjes (AM), een netwerkclub voor hogeropgeleide jonge vrouwen. Die telt inmiddels meer dan 40.000 leden.

Grensoverschrijdend gedrag

“Het is begonnen als borrel, om elkaar vooruit te helpen”, vertelt ze. Want vrouwen kunnen elkaar nog wel eens onderuithalen, uit angst voor concurrentie. Het krabbenmandeffect heet dat. Dat moest maar eens ophouden en leidde mede tot AM. Maar er bleek veel meer aan de hand op die werkvloer. “Ik had nooit gedacht dat het zo groot zou worden.”

Rensen raadpleegt haar achterban, met inmiddels meer dan 40.000 leden in de Facebookgroep, regelmatig over de status op kantoor. In de afgelopen weken deed ze bijvoorbeeld onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag. “Dat is nu een groot thema”, zegt ze. Het reikt van ongepaste vragen over je privéleven tot verkrachting.

Seksueel getinte grappen

Wat veel voorkomt: seksueel getinte grappen en opmerkingen, collega’s die hun intimiderende blik net iets te lang op je richten. Uit honderden reacties die Rensen kreeg blijkt dat 75 procent te maken heeft gehad met seksueel getinte opmerkingen en 62 procent ongepaste vragen over het privéleven kreeg. Ook ongewenste aanrakingen komen veel voor.

“Niet iedereen vindt alles altijd even erg, maar het punt is: het hoort niet thuis op de werkvloer. Het is kleedkamerpraat.” Het gevolg: mensen voelen zich niet veilig, melden zich ziek en krijgen soms zelfs een burn-out. Ruim 20 procent van de vrouwen uit het onderzoek heeft zich weleens ziekgemeld om intimidatie en een groot deel ervaart blijvende psychische klachten door de gebeurtenissen.

Niet grappig

Rensen kreeg het zelf in het verleden ook weleens om de oren. “Heb je niet goed geslapen, slet?”, zei een leidinggevende toen ze een keer een mindere dag had. “Het werd afgedaan als grap, maar intimidatie is niet grappig”, hamert ze.

Die burn-out kreeg Rensen zelf twee jaar geleden ook. Op dat punt had ze twee banen, als oprichter van AM en digital en online expert bij Rutgers, een stichting die werkt aan de bevordering van de seksuele gezondheid. “Alles was toen gewoon leuk én urgent”, zegt ze. “Inmiddels weet ik gelukkig ook hoe belangrijk een goede balans tussen werk en privé is.”

Fulltime ondernemen

Alles is weer op de rit, inclusief die twee banen. AM telt inmiddels een vijftienkoppig team dat zich bedruipt met bijeenkomsten, workshops en advies aan bedrijven. “Er komt geld binnen, maar het is niet genoeg”, zegt Rensen. Dat is uiteindelijk wel het doel.

Rensen hoopt zich vanaf volgend jaar fulltime op haar bedrijf te richten. Dat wordt in tweeën gesplitst, met een commerciële tak, AM Connect, en een stichting, Talent dat het Maakt. Die stichting richt zich op voorlichting en het beïnvloeden van het beleid in Den Haag. Rensen zal de laatste gaan leiden, partner Malou Muller het eerste.

Meer geld

De coronapandemie en alle maatregelen maken het er niet makkelijker op. Er zijn nauwelijks fysieke bijeenkomsten, het meeste gaat inmiddels digitaal. Maar haar volgers hechten juist ook aan het echte samenzijn. “We hebben een goede combinatie van off- en online nodig”, zegt Rensen. Om in vertrouwen te kunnen delen en sparren, zegt ze.

Zijn al die issues op kantoor bovendien nog relevant nu we veel thuiswerken? Ja, zegt de ze. Want die zogenaamde grappen en grollen, intimidatie en discriminatie gebeuren ook digitaal en achter de schermen. “Als leidinggevende zit je minder dicht op het vuur. Dat maakt ingrijpen lastig, maar de werkgever is wel verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving.”

Opkomen voor vrouwen is urgenter geworden

Los van die pandemie is het opkomen voor vrouwen misschien wel urgenter geworden in de laatste jaren, betoogt de activiste. De hele #metoo-affaire, waarin vrouwen massaal seksueel grensoverschrijdend gedrag aankaarten, heeft voor een terugslag gezorgd in de positie van vrouwen op de werkvloer, zegt Rensen.

Volgens haar zijn leidinggevenden, vaak mannen, nu terughoudender in hun rol als mentor voor jonge vrouwen. Ze kiezen liever mannelijk talent, uit angst voor schuine blikken.

De kansen voor Nederlandse vrouwen op economisch en politiek gebied zijn het afgelopen jaar bovendien verslechterd. Ten opzichte van mannen hebben zij nog steeds veel minder vaak een leidinggevende functie. Ook LHBTI-vrouwen hebben vaker te maken met discriminatie.

Practice what you preach

Volgens Rensen begint de oplossing bij bewustwording, zowel bij de werknemer als werkgever. “Welke rol speel je bij het in stand houden van een probleem?” Maak ruimte voor een gesprek en een oplossing. “Ik ben zelf queer en spreek me daar sinds kort ook over uit. Practice what you preach.”

Waarom die bevlogenheid? “Vrijheid en onafhankelijkheid zijn enorm belangrijk voor mij”, zegt Rensen. “Ik hoef nergens mijn hand omhoog te houden, kan op eigen benen staan. Dat gun ik iedereen.”